Positief nieuws uit het Verenigd Koninkrijk: het Office for Students (OfS), de onafhankelijke regulator van het hoger onderwijs in Engeland, heeft de University of Sussex een boete van £ 585.000 opgelegd. Dat gebeurde nadat uit onderzoek was gebleken dat de bestuursdocumenten van de universiteit de vrijheid van meningsuiting en academische vrijheid niet beschermden en dat er tekortkomingen waren in de management- en bestuursprocessen van de universiteit. Het OfS startte zijn onderzoek na de protesten die opriepen tot het ontslag van professor Kathleen Stock.
University of Sussex, Campus 1, © Wikimedia Commons
Kathleen Stock, voormalig hoogleraar filosofie aan de Sussex University, werd in 2021 gedwongen ontslag te nemen nadat ze doodsbedreigingen had ontvangen voor haar genderkritische standpunten. Ze stelde dat biologische sekse onveranderlijk is en een centrale rol zou moeten spelen in discussies over gender, wat leidde tot beschuldigingen van transfobie door critici. Maar het OfS achtte het niet bewezen dat de uitlatingen van Stock onwettig waren.
Omdat het OfS niet namens een individu kan optreden, was het onderzoek niet gericht op Stock zelf, maar op de vraag of het beleid van de universiteit wel voldeed aan de wettelijke vereisten. En dat was duidelijk niet het geval. Het OfS concludeerde namelijk dat:
-
de 'Trans and Non-Binary Equality Policy Statement' niet voldeed aan de principes van vrijheid van meningsuiting en academische vrijheid volgens de OfS-regelgeving.
-
de universiteit geen effectieve management- en governanceprocessen had die waarborgden dat ze in overeenstemming werkte met de delegatieregelingen in haar eigen documenten.
De 'Trans and Non-Binary Equality Policy Statement' leidde tot een zogenaamd 'chilling effect', waarbij academici mogelijk aan zelfcensuur deden om disciplinaire maatregelen te vermijden. Ook Stock gaf aan dat zij door het statement terughoudender werd in het delen van haar genderkritische ideeën. Andere medewerkers en studenten hadden mogelijk een vergelijkbare ervaring.
Universiteiten en hogescholen geregistreerd bij het OfS moeten zich ook houden aan een breed scala van wettelijke vereisten rond vrijheid van meningsuiting en gelijkheidskwesties. Hoewel de OfS deze verplichtingen niet direct afdwingt, overlappen ze vaak met de reguleringsvereisten van de OfS zelf.Tijdens het onderzoek merkte het OfS dan ook op dat de University of Sussex mogelijk niet in overeenstemming handelde met bepaalde juridische verplichtingen, zoals:
-
artikel 43 van de Education (No. 2) Act 1986: verplichting rond vrijheid van meningsuiting;
-
artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens: het recht op vrije meningsuiting;
-
artikel 19 van de Equality Act 2010: indirecte discriminatie;
-
de 'Public Sector Equality Duty'.
Het volledige casusrapport vind je hier.
Dr. Astrid Elbers
Universiteit Antwerpen
De auteur is kernlid van Hypatia