In het Verenigd Koninkrijk is er een ideologische strijd aan de gang tussen voorvechters van het recht op een vrije mening en voorvechters van het recht om niet beledigd te worden. De laatsten trekken op dit moment aan het langste eind.
© Tim Pierce (Creative Commons)
Beeld je de volgende scène in. Je bent de vader van een negenjarige. Pas thuis van je werk, probeer je uit te blazen op de sofa door in de krant te bladeren. Er wordt aangebeld en je negenjarige stormt uit haar kamer om als eerste de deur te openen. Dat doet ze altijd. ‘Papa! De politie!’ Inmiddels sta je in de hal en zie je twee personen in een politie-uniform. ‘Dag m’neer. Bent u de vader van X?’ Je kijkt even naar je kleine en grapt: ‘Dat wordt toch al negen jaar beweerd.’ Een van de twee agenten antwoordt humorloos: ‘Kunt u gewoon bevestigen, meneer?.’ ‘Ja, ik ben haar vader.’ ‘Er is een klacht ingediend tegen uw dochter, m’neer.’ Je bent van de hand Gods geslagen. ‘Papa, wat is een klacht?’, wil het kind weten. ‘Mag ik vragen waarom?’, reageer je perplex op de mededeling van de agenten. ‘Ze heeft op de speelplaats een klasgenootje “achterlijk” genoemd, m’neer.’
De bovenstaande scène vond ongeveer op die manier plaats in Engeland. De politie besloot een klacht te onderzoeken tegen een negenjarig kind, omdat het een leeftijdsgenoot verwijten maakte op de speelplaats. Twee tienermeisjes werden dan weer verhoord door politieagenten, omdat ze tegen een jongen zeiden dat hij ‘stonk naar vis’. Je zou toch verwachten dat dit een zaak is voor, laat ons eens gek doen, de school of de ouders.
'Niet-misdadige incidenten'
Maar sinds 2014 bestaat er in het Verenigd Koninkrijk iets als ‘non-crime hate incidents’ (NCHI), beschreven en geadviseerd in officiële richtlijnen van het College of Policing (CoP). Dat is verantwoordelijk voor de supervisie van de verschillende politiekorpsen in Wales en Engeland. Een ‘non-crime incident’ is volgens het CoP ‘een niet-misdadig incident dat door het slachtoffer of eenieder wordt gepercipieerd als vijandig of bevooroordeeld’. De instantie riep de richtlijn in het leven om mensen met bepaalde ‘karakteristieken’ te beschermen, het gaat daarbij om huidskleur, religie, seksuele geaardheid, personen met een handicap of transgenders. Het leidt niet tot vervolging, maar de klacht verschijnt wel op je strafregister. Een negenjarige denkt dus maar beter twee keer na. Niet meteen het sterkste punt op zo’n leeftijd.
'De krant The Times vernam dat in het voorbije jaar niet minder dan 13.200 ‘incidenten’ werden genoteerd'
Sinds 2020 neemt het aantal klachten extreem toe. De krant The Times vernam dat in het voorbije jaar niet minder dan 13.200 ‘incidenten’ werden genoteerd. Dat komt neer op 36 incidenten per dag. Wanneer je vanaf 2014 telt dan gaat het volgens de Free Speech Union in totaal over meer dan 250.000 incidenten, gemiddeld 65 per dag. Een van die vele incidenten vond plaats in Norfolk. Iemand uit Wales werd er ‘een schapenneuker’ genoemd. De Engelsen zeggen dat al 1000 jaar tegen de Welsh, maar de politie moet er zich vanaf nu mee bezighouden.
De Sovjet-Unie achterna?
In 2023 verscheen in het hobbytijdschrift Scootering Magazine, gewijd aan brommertjes, een interview met een dove liefhebber. De journalist, Mau Spencer, noemde in zijn artikel de liefhebber ‘doofstom’. Kort erna kwam de politie bij hem langs. Iemand diende een klacht tegen hem in omwille van dat woordgebruik en omdat hij het interview beschreef als ‘de meest vreemde ervaring’. De indiener van de klacht had blijkbaar een begrijpend lezen-beperking, want de ‘meest vreemde ervaring’ sloeg niet op het gesprek (dat verliep met briefjes, gebarentaal en aanwijzingen), maar op de opgezette hond van de geïnterviewde. De politie seponeerde de klacht. De geïnterviewde zelf voelde zich overigens niet geschoffeerd.
Op 11 november laatstleden belde de politie aan bij Allison Pearson. Ze is columniste bij onder meer The Daily Telegraph, auteur en lid van de Free Speech Union. De agenten meldden haar dat een ‘slachtoffer’ klacht had neergelegd omwille van een tweet die ze vorig jaar deze tijd verspreidde. Wie de klacht indiende en over welke tweet het ging, daarop wilde de politie niet antwoorden.
Het gesprek tussen Pearson en de politie brachten de immer mondige schrijfster van haar melk. Maar de vrouw heeft een veelgelezen krant als uitlaatklep en wijdde een hele column aan het gebeuren. Die bracht de bal aan het rollen waarbij de bestaande regelgeving rond NCHI in vraag wordt gesteld. De verontwaardiging erover bewoog de huidige Britse premier ertoe om te beloven ‘het vrije woord’ te respecteren. ‘De politie moet zijn tijd besteden aan echte misdaad’, klonk het.
Frustraties
In haar column schreef Allison Pearson dat ze na het politiebezoek naar de winkel trok en haar frustraties verwerkte door voor bijna 200 pond groenten te kopen. ‘Had ik ze gewoon gestolen’, grapte de vrouw bitter, ‘dan had ik geen agent gezien’. Het klinkt van de pot gerukt. Je loopt dus in Engeland en Wales het risico dat er agenten aan je deur komen kloppen omwille van wat je zegt of schrijft.
En wij maar denken dat dit alleen in autoritaire staten gebeurde. Een Britse journalist merkte schertsend op: ‘Een van de grote wreedheden van elk totalitair denksysteem is dat het waanzin opwekt en je vervolgens, wanneer je weigert in het systeem te geloven, krankzinnig noemt – net zoals de uiteindelijke bestemming voor veel Sovjetdissidenten niet de gevangeniscel was, maar de psychiatrische afdeling.’
Harry De Paepe
De auteur is leraar geschiedenis, columnist en anglofiel.
Deze column verscheen eerder bij Doorbraak en werd overgenomen met toestemming van de hoofdredacteur.