Een kwart miljard dollar. Dat heeft de University of Michigan sinds 2016 in Diversity, Equity and Inclusion (DEI) gepompt. Een rapport uit 2021 van de conservatieve Heritage Foundation dat de groei van DEI-programma's in het hoger onderwijs onderzoekt - de enige dergelijke studie die momenteel bestaat - concludeerde dat Michigan verreweg de grootste DEI-bureaucratie heeft van alle grote openbare universiteiten in de Verenigde Staten. Tienduizenden studenten hebben een bias-training afgerond, duizenden docenten zijn opgeleid in inclusief lesgeven. Maar hebben al die DEI-inspanningen ook het verhoopte resultaat opgeleverd?
University of Michigan Law Library via Wikimedia Commons
Nicholas Confessore, journalist voor The Times, ging op onderzoek. Hij sprak daarvoor met meer dan 60 studenten, docenten, alumni en bestuurders aan de universiteit. Ook kon hij de hand leggen op interne documenten en interviewde hij DEI-experts en critici in het hele land. De resultaten werden gepubliceerd in The New York Times Magazine.
De conclusie laat zich – helaas – raden: de universiteit is ondanks – of net door - DEI minder in plaats van meer inclusief geworden. Dat blijkt zelfs uit de gegevens van de universiteit zelf: in een enquête die eind 2022 werd vrijgegeven, rapporteerden studenten en faculteitsleden een minder positief campusklimaat dan bij de start van het DEI-programma en een zwakker gevoel van verbondenheid. Studenten waren minder geneigd om te interageren met mensen van een ander ras of religie of met andere politieke opvattingen. En die interacties zouden DEI-programma’s in theorie nu net moeten bevorderen. Dat gegeven is overigens in overeenstemming met een recente analyse door politicoloog Kevin Wallsten, die ontdekte dat hoe groter de DEI-bureaucratie is op een universiteit, hoe ongemakkelijker studenten zich voelen bij het uiten van hun mening op sociale media en in informele gesprekken met andere studenten.
Sterker nog: in de campusenquête van 2022 beoordeelden studenten uit minderheidsgroepen — vooral zwarte studenten — het DEI-klimaat van de school nog slechter dan andere studenten. Sinds de start van ‘DEI 1.0’ in 2016 rapporteerden ze minder vaak ‘gevoelens van waardering, erbij horen, persoonlijke groei en bloei.’
Kritiek van binnenuit
Wat de groeiende DEI-bureaucratie in Michigan wél teweeggebracht heeft, is dat zowel studenten als docenten zich steeds vaker tot formele procedures wenden. In 2015 ontving de universiteit ongeveer 200 klachten over wangedrag op basis van geslacht of gender op de campus van Michigan. In 2020 was dat aantal meer dan verdubbeld. Vorig jaar waren het er meer dan 500. Klachten over ras, religie of nationale afkomst stegen van een paar dozijn naar bijna 400 in ongeveer dezelfde periode. Tot op zekere hoogte weerspiegelen die toenames een nieuwe bereidheid om gedragingen aan te pakken die vroeger misschien onder de mat werden geveegd. Toch leerde onderzoek Confessore dat beschuldigingen van racisme en seksisme vandaag al te gemakkelijk worden geuit, waar het eigenlijk gaat om intellectuele of persoonlijke geschillen.
‘DEI is geen triomf van critical theory of postkolonialisme, maar van de corporatisering van het hoger onderwijs’ – Amna Khalid
DEI stuit overigens al geruime tijd op flink wat kritiek. Aanvankelijk kwam die hoofdzakelijk uit rechtse politieke hoek. Volgens de tracker van de Chronicle of Higher Education zouden ten minste negen staten sinds 2023 wetten hebben aangenomen die het gebruik van diversiteitsverklaringen door publieke universiteiten bij aanwervingen en promoties aan banden leggen. Maar het verzet bleef niet beperkt tot Republikeinse politici. Al spoedig banden ook de Massachusetts Institute of Technology (MIT) en de Harvard Faculty of Arts and Sciences (FAS) diversiteitsverklaringen bij aanwervingen. Dat zijn beide private elite-universiteiten in democratische staten, waar het verzet van binnenuit kwam. Critici stelden dat de diversiteitsverklaringen potentiële faculteitsleden dwingen hun steun te betuigen aan een institutioneel standpunt in plaats van open te staan voor echte reflectie.
DEI maakt studenten kwetsbaarder
Hoewel Michigan een publieke universiteit is, ontdekte Confessore dat ook daar het verzet van binnenuit kwam. Op de grotendeels linksgeoriënteerde campus van Michigan stelden maar weinig mensen die hij ontmoette de idealen van diversiteit of sociale rechtvaardigheid ter discussie. Het DEI-beleid daarentegen, kon bij de meesten op weinig bijval rekenen.
Ondanks het ongenoegen sloot Michigan zich niet aan bij de tendens om DEI vaarwel te zeggen. Integendeel. De universiteit verdubbelde sinds vorig jaar haar inspanningen op dat vlak. Het aantal werknemers in DEI-gerelateerde functies zou zelfs gestegen zijn met 70 procent, tot 241 (al is er over die cijfers geen zekerheid). Er werd ook expliciet opgeroepen om diversiteitsverklaringen te blijven gebruiken bij het aannemen van personeel, omdat het afschaffen ervan ‘zou worden gezien als een capitulatie voor politiek opportunisme’.
Niet enkel de DEI-bureaucratie, maar ook heel wat DEI-beginselen zelf liggen binnen academia onder vuur. Sommige onderzoekers beweren bijvoorbeeld dat studenten net kwetsbaarder in plaats van weerbaarder worden, wanneer ze de wereld constant moeten bekijken door de lens van identiteit en onderdrukking. Ook de effectiviteit van trainingen die mensen hun ‘impliciete vooroordelen’ zouden moeten verminderen, is uiterst twijfelachtig, wijst psychologisch onderzoek uit. Tot slot is ook het idee dat de zogenaamde ‘microagressies’ alomtegenwoordig zijn in interraciale ontmoetingen, wijdverbreid in DEI-programma's. Een meta-analyse uit 2021 oordeelde echter dat deze claim wetenschappelijk niet gefundeerd was.
Roep om afschaffing steeds luider
De DEI-bureaucratie en de DEI-principes brengen dus duidelijk weinig goeds teweeg waar het gaat om intermenselijke relaties. Maar er is nog een ander probleem. Volgens critici ondermijnt DEI ook de geest van intellectueel pluralisme. Confessore sprak met verschillende faculteitsleden die zich zorgen maakten om DEI in hun wetenschap te verankeren. Concreet houdt dat in dat diversiteitsverklaringen, speciale beurzen, de roep om onderzoek naar hedendaagse kwesties rond sociale rechtvaardigheid etc. eerder beperkend dan verbredend werken. Disciplines en historische tijdperken die niet vanuit een gelijkheidskader kunnen worden bekeken, worden stiefmoederlijk behandeld. Zelfs academici met een minderheidsachtergrond ondervinden druk om zich te presenteren als gelijkheidsexperten om enige vooruitgang te boeken in hun carrière.
De roep op de DEI-programma’s af te schaffen wordt dan ook steeds luider. Veel conservatieven zien die programma’s als mechanismen om linkse ideologieën af te dwingen. Maar ook een aantal liberale academici heeft ernstige bedenkingen. Zo ook Amna Khalid, historicus aan het Carleton College in Minnesota. Zij vertelde Confessore dat DEI niet, zoals door rechts vaak beweerd wordt, een triomf is van critical theory of postkolonialisme, maar van de corporatisering van het hoger onderwijs. ‘Ze willen een managementbenadering van verschillen’, aldus Khalid. ‘Ze willen geen wrijving. Maar diversiteit betekent nu eenmaal inherent wrijving.’
Dr. Astrid Elbers
Universiteit Antwerpen
De auteur is kernlid van Hypatia