'Het meldpunt tegen woke is geen meldpunt, maar een altijd-prijs-paleis dat moet bewijzen waarvoor het is opgericht', schreef Tom Lanoye in Humo (10 maart 2023). Veel valt tegen dat artikel niet in te brengen. Een redenering met degelijke argumenten wordt er namelijk niet in opgebouwd. Enkel onsamenhangende prietpraat, ongeverifieerde beweringen en aanvallen ad hominem vullen de tekst. Enkele citaten: 'Onder het kopje ‘Leden’ staat op de site vooralsnog niemand, terwijl het toch om een eenvoudige meldlijn gaat.' Vooraleer een tekst te schrijven over een vereniging, is het natuurlijk altijd handig eerst wat onderzoek te doen naar die vereniging. Hypatia is namelijk geen meldlijn en de leden hebben niets met het meldpunt van Hypatia te maken.
Een andere: '(...) Astrid Elbers, vermoedelijk geen transgender.' (Bron alstublieft?) Naar analogie met de meldpunten tegen racisme, discriminatie en grensoverschrijdend gedrag, steekt ook het meldpunt van Hypatia slachtoffers een hart onder de riem. Lanoye noemt het meldpunt van Hypatia echter een 'kliklijn'. Bedenkelijk. Em. prof. dr. Leo Neels, kernlid van Hypatia, diende Lanoye van antwoord: 'Uw stuk illustreert perfect wat we bestrijden: polarisering, verdachtmaking van personen wier mening u niet deelt, zonder énige zorgvuldigheid om de onderliggende werkelijkheid, zonder dialoog, zonder debat. Het enige wat u aantoonde, is dat de werkelijkheid op de campus u vreemd is. Spijtig voor een eredoctor van de Universiteit Antwerpen.'
Nog een stapje verder ging Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding in 'De reactie op woke is veel gevaarlijker dan het fenomeen waartegen deze moderne kruisvaarders in het verweer gaan', in De Morgen (21 maart 2023). Zijn tekst is een schaamteloze ontkenning van het probleem. 'Het is niet omdat vocale minderheden uitdrukkelijk vragen om te 'cancelen', dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. (...) In ons land worden vooralsnog geen monden gesnoerd of vrijheden ingeperkt', aldus Dalle. Sterker nog: anti-woke zou een bundeling van 'reactionaire krachten' zijn die verworven vrijheden, in het bijzonder voor minderheden, zou terugschroeven. Reacties bleven gelukkig niet uit. Zo schreef Assita Kanko, Europees Parlementslid voor N-VA: 'Woke is helemaal geen strijd voor meer vrijheden. Veel van de idealen die vroegere emancipatiebewegingen kenmerkten worden er net door bestreden. Woke is de nieuwe, ver doorgedreven politieke correctheid die het maatschappelijk debat vergiftigt door meningen te voorzien van een label ‘juist’ of ‘fout’ en mensen op basis van onveranderlijke kenmerken een etiket van ‘dader’ of ‘slachtoffer’ op te kleven.' Ook Hypatia reageerde. Woke heeft niets te maken met geïsoleerde, kleine incidenten. Achter deze incidenten gaat namelijk een ideologie schuil van rassenstrijd en culturele segregatie die regelrecht onze verlichtingswaarden ondermijnt.
Maar ook sommige academici ontkennen het woke-probleem. In 'Ik pleit voor een eerherstel van trots' in Knack (22 maart 2023) hoopt filosofe Martha Claeys dat de oprichting van Hypatia een 'stuiptrekking is van iets wat we niet meer zo veel aandacht moeten geven'. Gelukkig geeft ze zelf toe dat dat 'misschien te naïef is'. Gezien de ernstige bedreiging van de academische vrijheid wereldwijd op dit moment is dat inderdaad bijzonder naïef. Het is pas de laatste jaren dat - gelukkig maar - allerlei organisaties ontstaan om deze problematiek het hoofd te bieden. 'Het collectief vreest dat je niets meer zult mogen zeggen. Ik denk dat de initiatiefnemers zich oneerlijk behandeld voelen omdat ze voor het eerst weerstand krijgen. Zij zijn het niet gewend om de gevolgen te dragen van wat ze zeggen, een privilege dat lang niet iedereen heeft. Dat ze daar nu mee geconfronteerd worden, beschouwen ze als een beknotting van hun vrijheid. Maar dan moeten ze dat gevoel onder de loep durven te nemen. Worden ze echt beknot? Of zijn we gewoon kritischer voor elkaar?', vervolgt Claeys. Gezien haar jonge leeftijd kunnen we het Claeys niet echt kwalijk nemen dat zij niet kan vergelijken met vroeger. Maar de realiteit is precies omgekeerd. Het probleem is namelijk dat een kritisch debat vandaag quasi onmogelijk is geworden aan een universiteit. Enkele decennia geleden waren lezingen met hoogoplopende discussies achteraf de regel. Je moest als academicus toen wel opgewassen zijn tegen behoorlijk wat weerstand. Maar dat was ook geen probleem: je werd daar immers tijdens je opleiding op voorbereid. Vandaag trekt iedereen zich terug in de schulp van de 'safe spaces'. Alles wat ook maar potentieel kwetsend zou kunnen zijn, wordt geweerd. Dat leidt niet alleen tot zelfcensuur onder onderzoekers. Maar wie toch het lef heeft een gevoelig onderzoeksonderwerp aan te snijden, riskeert gecanceld te worden. Tot slot schrijft Claeys dat broodnodige meldpunten zoals dat tegen racisme of grensoverschrijdend gedrag leiden tot meer gelijkheid. Een meldpunt voor woke-incidenten daarentegen, zou de ongelijkheid juist in stand houden. Een vreemde redenering. Het is een raadsel hoe bijvoorbeeld canceling zou leiden tot meer gelijkheid.
Een positiever geluid was te horen in Doorbraak, waar Johan Sanctorum Hypatia-kernlid Astrid Elbers nomineerde voor de Tijl Uilenspiegel Prijs 2023. Let wel: het ging om een ludieke tekst. De Tijl Uilenspiegel Prijs bestaat immers niet. Maar die zou er misschien wel moeten komen, aldus Sanctorum. Het zou dan een onderscheiding voor een Vlaamse Uilenspiegelfiguur zijn, iemand die opvalt door de moed waarmee hij/zij tegen de politiek correcte mainstream en de oprukkende woke-dictatuur ingaat.'Tot de dames met ballen reken ik zeker ook Astrid Elbers, de docente die op haar eentje het verzet organiseerde tegen de woke-tirannie aan de Antwerpse universiteit', aldus Sanctorum.
En tot slot was er nog het brede overzichtsartikel van Joël De Ceulaer. In 'Waarom de ene cancelcultuur de andere niet is' in De Morgen (25 maart 2023) stelt De Ceulaer zich de volgende vraag: 'Loopt het met censuur en wokeness uit de hand of maken we van een muis nogal eens een olifant?' Om deze vraag te beantwoorden, laat hij verschillende stemmen met uiteenlopende meningen aan het woord. Ook Astrid Elbers, kernlid van Hypatia, werd geïnterviewd. Zoals meestal ging de aandacht eenzijdig naar het meldpunt - slechts een klein onderdeel van Hypatia - maar deze keer werd die wel in een correct daglicht geplaatst: het gaat om een meldpunt, geen kliklijn, waar inmiddels een tiental relevante meldingen op binnenkwamen.
Dr. Astrid Elbers
Universiteit Antwerpen
De auteur is kernlid van Hypatia