“Het hangt af van de context.” Die onsterfelijke woorden sprak de rector van de Universiteit van Harvard, Claudine Gay, uit tijdens een hoorzitting in het Amerikaanse Congres, inmiddels een kleine maand geleden. De vraag die haar gesteld werd, net zoals aan haar collega’s van MIT en de Universiteit van Pennsylvania: “Is het oproepen tot een genocide op het joodse volk in strijd met de gedragscodes van uw universiteit?” Het lijkt de makkelijkste vraag ter wereld, maar alle drie weigerden ze bevestigend te antwoorden, met een minachtend monkellachje op de lippen, en hulden ze zich in ontwijkend en nietszeggend ‘managerees’. Een expliciete oproep tot het uitmoorden van alle joden? Goh, het ligt eraan.
De houding van Gay getuigt van een stuitende hypocrisie: Harvard is de universiteit waar studenten en personeel sancties riskeren voor het gebruik van de verkeerde voornaamwoorden of opmerkingen over iemands gewicht, wat als een vorm van “geweld” wordt beschouwd. Waar tien studenten werden geschorst omdat ze in een besloten Facebookgroep enkele aangebrande grappen en memes hadden gedeeld. Waar de meningsvrijheid zo lamentabel is dat de universiteit de allerlaagste score kreeg in de index van de Foundation for Individual Rights and Expression, die de meningsvrijheid op campussen meet. Als je aan een Ivy League universiteit nog maar het n-woord zou uitspreken, zelfs in een educatieve context, word je onverwijld geschorst en met pek en veren overladen. Laat staan dat je zou oproepen tot “genocide op Afrikanen”.
Onderdrukkers en onderdrukten
Hebben we hier te maken met loepzuiver antisemitisme? Deels, maar de echte verklaring ligt dieper. De nagenoeg identieke antwoorden van de drie rectoren – slechts een van hen heeft vandaag nog zijn job – zijn een logisch uitvloeisel van een perfide ideologie die al jaren in opmars is aan universiteiten en daarbuiten, en die vooral wordt uitgedragen door de massieve DEI-bureaucratie (Diversity, Equity & Inclusion). Alleen barst de etterbuil nu open in het zicht van de hele wereld – en vooral van de rijke donoren van wie Harvard volledig afhankelijk is.
Die ideologie deelt de hele wereld op in telkens twee netjes afgebakende groepen – onderdrukkers en onderdrukten – die lijnrecht tegenover elkaar staan. Ze maakt de identiteit van ieder individu ondergeschikt aan zijn lidmaatschap van die groepen, en ze hanteert voor elke groep volstrekt verschillende standaarden: slachtoffergroepen kunnen niets verkeerd doen, dadergroepen mogen alleen deemoedig hun schuld en privileges erkennen en verdienen geen enkele bescherming of mededogen. De eerste en allerbelangrijkste tweedeling is die tussen ‘wit’ en ‘zwart’, maar andere dimensies zijn westers/niet-westers, man/vrouw, cis/trans, hetero/lgbti… Elke tweedeling komt overeen met zijn respectieve systeem van onderdrukking: racisme en witte suprematie, heteronormativiteit, transfobie …
Het enige element dat nu nog ontbreekt om de hallucinante vertoning in het Amerikaanse Congres te begrijpen, is dat ‘Joden’ volgens deze ideologie als dadergroep gelden. De Joden vertegenwoordigen immers Israël, dat een bondgenoot is van de VS en het Westen, en daardoor per definitie een exponent van kolonialisme, blanke suprematie en imperialisme. De Palestijnen daarentegen, als slachtoffer van Israël, zijn per definitie onschuldig. Dat er honderdduizenden Sefardische en zwarte joden in Israël wonen, naast ook honderdduizenden Arabische Israëli’s, dat de Joodse ‘kolonisatoren’ helemaal geen thuisland hebben om naar terug te keren, dat Joden zowat de meest belaagde en gehate groep ter wereld zijn (met 2,3 procent van de bevolking in de VS zijn ze slachtoffer van 60 procent van de haatmisdrijven), dat Israël de enige liberale democratie in de regio is en met een mandaat van de VN gesticht, dat Palestijnen en Israëli’s etnisch niet te onderscheiden zijn, dat Israël momenteel vecht tegen een expliciet genocidaire organisatie – het maakt allemaal niets uit. In dat infantiele wereldbeeld zijn Joden ‘wit’, dus kolonisten, dus racisten. “IDF, KKK, één pot nat”, in de woorden van activisten.
Obscene verheerlijking
Die achtergrond verklaart niet alleen de getuigenissen van de drie rectoren, maar ook andere bizarre oprispingen in academia. Aan talloze universiteiten stonden studentengroepen en academici op om de terreuraanslag van Hamas te vergoelijken, verheerlijken of – zoals in Harvard – om het zionistische “apartheidsregime” als “enige schuldige en verantwoordelijke” aan te wijzen. Op meerdere campussen werden joodse studenten op agressieve wijze belaagd, waaronder in Harvard, doorgaans zonder consequenties. Wereldwijd namen niet minder dan 120 departementen genderstudies de tijd om Israël te veroordelen, luttele dagen na 7 oktober, maar geen enkele repte met een woord over de slachtoffers van het systematische, gruwelijke en sadistische seksuele geweld van Hamas. Het officiële VN-orgaan voor vrouwenrechten, UN Women, draalde bijna vijftig dagen om een van de brutaalste schendingen van vrouwenrechten uit de moderne geschiedenis te veroordelen, in een tweet die ze enkele uren later weer verwijderde met een belachelijke uitvlucht.
Aan mijn eigen universiteit ondertekenden honderden academici, drie dagen na de grootste antisemitische massamoord sinds de Holocaust, een obscene open brief waarin ze expliciet weigeren om Hamas te veroordelen, alle schuld bij de “zionisten” leggen, en enkel lovende woorden over hebben voor de “hardnekkigheid en het felle verzet van de Palestijnen tegenover racisme en kolonisten”, dat ze geweldig “inspirerend” vonden.”. Enkele weken later werden de terreurverheerlijkers van Samidoun, de in Duitsland verboden organisatie die op 7 oktober koekjes uitdeelde in Berlijn om het bloedbad te vieren, op de campus van de UGent uitgenodigd om te spreken over “German repression” op een “Teach-Out on Palestine”.
Bron van onnozelheden
De afgelopen jaren zagen we dat die ideologie, wanneer toegepast op relatief onschuldige kwesties over seksualiteit en huidskleur, garant staat voor een onuitputtelijke bron van onnozelheden. Een genderfluïde witte schrijver die een zwarte dichteres niet mag vertalen, halloweenkostuums die in de ban worden geslagen, woorden die worden afgeschaft wegens ‘stigmatiserend’ of ‘onderdrukkend’ (van ‘blank’ naar ‘wit’, van ‘zwart’ naar ‘persoon van kleur’, van ‘vrouw’ naar ‘persoon met baarmoeder’, van ‘allochtoon’ naar ‘persoon met een migratieachtergrond’).
Eveneens aan de eerder aandoenlijke kant van het spectrum: hoe het bestuur van Harvard zich de afgelopen weken in allerlei bochten wrong toen bleek dat hun rector zich systematisch aan plagiaat had bezondigd in haar (overigens vederlichte) academische dossier. Elke student weet dat plagiaat aan Harvard streng wordt bestraft, zelfs als er geen kwade intenties zijn, maar speciaal voor Gay – een zwarte vrouw en daarom bij uitstek behorend tot een slachtoffergroep – bedacht Harvard bespottelijke wezelwoorden als “duplicatieve taal zonder passende toeschrijving” en mocht Gay gewoon aanblijven (na nog meer onthullingen kreeg de poen van de donoren het laatste woord en bezweek Harvard alsnog, maar Gay blijft wel voltijds hoogleraar).
De indruk dat een zwarte vrouw aan veel lagere standaarden wordt afgemeten, zoals de (zwarte) linguïst John McWhorter in The New York Times schreef, is niet alleen schadelijk voor universiteiten, maar ook voor de zwarte gemeenschap. Toch is het de keerzijde van dezelfde ideologie: wie tot een officieel erkende slachtoffergroep behoort, kan zich quasi alles veroorloven.
We kunnen ons vrolijk maken over de eerder onnozele uitingen van ‘woke’, maar het lachen vergaat me snel als het over terrorisme en gruwelijk geweld gaat. De reactie van de ‘linkse’ westerse academici en intellectuelen na 7 oktober (die in werkelijkheid verraad plegen aan alles waar progressief denken voor staat), zal de geschiedenis ingaan als een morele schandvlek, vergelijkbaar met de verheerlijking en vergoelijking van Stalins terreur en de genocide van de Rode Khmer, zoals NYU-professor Susie Linfield schrijft. Iedereen heeft nu met eigen ogen gezien tot welke morele obsceniteiten dat binaire zwart-witdenken over onderdrukkers versus onderdrukten leidt.
Dr. Maarten Boudry
Universiteit Gent
Deze tekst verscheen eerder op de blog van de auteur en werd overgenomen met zijn toestemming.
Een ingekorte versie verscheen in De Standaard, 8 januari 2024.