Wie zijn wij?

Wij zijn een onafhankelijke groep academici die bezorgd is over de bedreiging van de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting door het woke-activisme en de cancelcultuur.

Academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting

Sinds de negentiende eeuw zijn universitaire instellingen, zeker in democratische samenlevingen, een lichtbaken van vrij onderzoek, kennisvermeerdering en vreedzaam en kritisch debat. Het enige doel daarbij is waarheidsvinding. Als aan de universiteit het licht uitgaat, verduistert de hele samenleving. Deze verlichtingsopdracht kan maar nagestreefd worden wanneer doorheen de gehele werking van de universitaire instellingen uitsluitend academisch-professionele standaarden worden gehanteerd. Deze standaarden moeten onder meer gelden voor de rekrutering en promotie van academisch personeel, het toekennen van onderzoeksfondsen, de publicatie van artikelen in tijdschriften, de beoordeling van lesopdrachten en de behandeling van eventuele klachten over het academisch personeel.

Buiten de context van de academisch-professionele activiteit geniet het academisch personeel volledig van de grondwettelijk beschermde vrijheden zoals de vrijheid van meningsuiting en van vereniging. Een academisch personeelslid mag niet gediscrimineerd of gepenaliseerd worden wegens het uiten van (niet-strafbare) meningen of een engagement in (wettelijk toegestane) verenigingen of politieke partijen.

Woke en cancelcultuur

Etnische en ideologische spanningen hebben aan de Amerikaanse universiteiten geleid tot extreme vormen van activisme, meestal aangeduid met termen zoals woke, cancelcultuur, transgenderisme en intersectionalisme. Woke kunnen we definiëren als 'de ideologie die stelt dat al onze gedachten en communicatie macht en patronen van onderdrukking herbergen, die samenhangen met huidskleur, ras en ‘geleefde ervaringen’'. De gehele samenleving wordt daarbij beschouwd als structureel racistisch. Ook taalgebruik, geschiedschrijving, kunst en wetenschappen worden daarbij gereduceerd tot instrument van de mannelijk-blanke overheersing. Om die reden moet onze linguïstische, culturele en wetenschappelijke traditie gezuiverd worden van elk spoor van mannelijk-blanke dominantie.

Academici die zich kritisch uitlaten over deze ideologie, zich niet schikken naar de semantische dictaten of weigeren hun lesinhouden of publicaties te ‘zuiveren’, zoals de woke-activisten het eisen, worden het slachtoffer van allerlei intimidaties. Lessen worden verstoord door activistische minderheden, klachten over vermeend racisme en seksisme worden ingediend bij academische autoriteiten, tijdschriften weigeren artikelen die zich niet conformeren aan de woke-oekazes, lessen en handboeken worden gescreend, onderzoeksprojecten worden geweigerd en in het ergste geval worden academici ontslagen. Het woke-activisme heeft ertoe geleid dat vele beslissingen in de academische wereld niet meer genomen worden op basis van academisch-professionele standaarden, maar wel op basis van de ideologische standaarden. En dat ondergraaft de kerntaak van de universiteiten, namelijk waarheidsvinding.

Ook in Europa zijn er verontrustende signalen. Uiteindelijk vormde een incident van juni 2022 aan de Universiteit Antwerpen de aanleiding tot de oprichting van Hypatia. Twee personeelsleden werden toen geschorst omdat zij zich in een privaat, maar afgeluisterd gesprek kritisch hadden uitgelaten over onder andere taalproblemen bij allochtone studenten.

Wat wil Hypatia?

Ons initiatief wil de academische vrijheid en de meningsvrijheid aan de universiteiten en hogescholen vrijwaren. Hypatia wil daarom:

• de waakhond zijn over de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting aan de academische instellingen;
• streven naar academische en dus geen ideologische criteria bij het beoordelen van personeelsdossiers, wetenschappelijke publicaties en thesissen;
• het vermoeden van onschuld tegenover studenten en personeel vrijwaren, ook bij beschuldigingen van racisme en discriminatie.

Wat doet Hypatia?

Om haar doelen te bereiken wil Hypatia:

• een volwaardige gesprekspartner zijn van de academische besturen;
• functioneren als een informatie-, observatie- en discussieplatform rond woke. Daarom organiseert Hypatia geregeld activiteiten zoals symposia.
• een meldpunt zijn voor inbreuken op de academische vrijheid voortvloeiend uit de woke-ideologie.  

Waarom precies de focus op woke en cancelcultuur?

Wij zijn ons ervan bewust dat de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting vanuit verschillende hoeken worden bedreigd. In ondemocratische regimes is onderwijs en onderzoek onderworpen aan strikte overheidscontrole. In democratische landen worden academici soms geïntimideerd, vooral op sociale media, door aanhangers van extreme stromingen. Woke en cancelcultuur zijn evenwel bedreigingen die van binnen de academische wereld zelf komen. Tevens vormen zij de meest acute bedreigingen.  

Mocht blijken dat in Vlaanderen andere zaken dan woke de academische vrijheid acuut gaan bedreigen, dan zal Hypatia haar focus verbreden.

 

                                                                                                                      December 2022